Ευρώπη: Μέρος της λύσης ή του προβλήματος;

Σχόλιο του Κώστα Αργυρού

Οι Ευρωπαίοι μπλέχτηκαν σε έναν πόλεμο, για τον οποίον μερίδιο ευθύνης έχει και η προηγούμενη αμερικανική διοίκηση. Στο μεταξύ έχουν απωλέσει τον ρόλο του διαμεσολαβητή ως μέρος της λύσης και νιώθουν μέρος του προβλήματος. Πασχίζουν τώρα να πείσουν τον Αμερικανό πρόεδρο, που έχει αυτοανακηρυχθεί σε ουδέτερο μεσολαβητή για την ειρήνη, για το δίκαιο του πολέμου της Ουκρανίας. Κινδυνεύουν να πέσουν τελικά οι ίδιοι θύμα μιας αυτοεπιβεβαιούμενης προφητείας, επαναλαμβάνοντας συστηματικά σενάρια μελλοντικού πολέμου με τη Ρωσία.

Θα έπρεπε ίσως να αναλογιστούν πόσο έξω είχαν πέσει άλλες προφητείες στην αρχή σχεδόν του πολέμου, όταν κάποιοι στη Δύση ήλπιζαν στα σοβαρά ότι μια ανατροπή του Πούτιν εκ των έσω ίσως να τους έλυνε το πρόβλημα. Να αποτιμήσουν αν κάποιες στιγμές όφειλαν να έχουν κρατήσει ακόμα μεγαλύτερες αποστάσεις από το "σχέδιο νίκης" του Ζελένσκι, εκδηλώνοντας πιο ξεκάθαρα τις επιφυλάξεις τους.

Πόσο τακτικά σκόπιμο ήταν, τη στιγμή που οι απεσταλμένοι του Τραμπ έφταναν στη Μόσχα, ο Ευρωπαίος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε να προαναγγέλλει νέες στρατιωτικές ενισχύσεις δισεκατομμυρίων της Ουκρανίας; Ήταν αυτή η κίνηση άσχετη με την απόφαση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, του πολιτικού που θεωρείται πιο "κοντινός" στους Ευρωπαίους, να απέχει από τη σύνοδο των ομολόγων του της Συμμαχίας την επόμενη ημέρα;

Η συντηρητική Neue Zurcher Zeitung έφτανε να αναρωτηθεί ανοιχτά τη μεθεπόμενη ημέρα "Υπάρχει ακόμα το ΝΑΤΟ;" και να φαντάζεται ως μια μελλοντική δυστοπία η καρέκλα αυτή πίσω από το σημαιάκι με την αστερόεσσα να παραμένει μονίμως κενή.

Πώς κερδίζεις τον σεβασμό;

Ακολούθησε το νέο Σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, με τη Ρωσία να "αποχαρακτηρίζεται" ως απειλή και οι υποτιμητικές αναφορές του Αμερικανού προέδρου για το σύνολο των Ευρωπαίων. Ξαφνικά, οι τελευταίοι συνειδητοποίησαν πως πρέπει να απαιτήσουν περισσότερο "σεβασμό". Πιστεύουν πραγματικά ότι μπορεί να τον κερδίσουν "κατά παραγγελία" από κάποιον που δείχνει να τους συμπεριφέρεται σαν τους φτωχούς συγγενείς, που άλλοτε αξίζουν τη συγκατάβαση και άλλοτε καταντούν απλώς ενοχλητικοί.

Ανεξαρτήτως του πως θα τελειώσει ο πόλεμος, η Ευρώπη προδιαγράφεται πλέον ως χαμένη της υπόθεσης. Κυρίως γιατί δείχνει να χάνει την ασφάλεια που ένιωθε ότι της παρέχει η διατλαντική συνεργασία. Σε μια σειρά από παλινδρομήσεις τους, οι ηγέτες της αποδέχτηκαν ως αναγκαίο κακό αυτό που πριν αποκαλούσαν "εφιάλτη", την επικράτηση δηλαδή του Τραμπ, ανέχτηκαν προσβολές σε μια προσπάθεια να τον κατευνάσουν και τώρα ελπίζουν να τον πείσουν ότι δεν είναι τόσο αδύναμοι όσο τους θεωρεί. Στο πίσω μέρος του μυαλού τους έχουν την ελπίδα ότι αυτή η σχέση μπορεί να ξαναγίνει αρμονική.

Προφανώς δεν έχουν καταλάβει ότι η "μετατόπιση" των ΗΠΑ δεν είναι περιστασιακό γεγονός. Δεν έπιασαν το νόημα κάθε φορά που ο Τραμπ έλεγε ότι "πουλάμε όπλα στο ΝΑΤΟ για την Ουκρανία", βλέποντάς τους δηλαδή απλώς ως βολικούς καλοπληρωτές. Αρνούνται να δουν την πραγματικότητα, που λέει ότι για την Ουάσινγκτον υπάρχουν άλλες προτεραιότητες, από τον Ειρηνικό έως την Καραϊβική, και η Ευρώπη δεν είναι τόσο σημαντική. Η Ευρώπη πάντα είχε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό της. Συνεχίζει να το κάνει, παρά την "πολυκρίση" που αντιμετωπίζουν όλες ανεξαιρέτως οι χώρες της. Ενεργειακή, παραγωγική, δημογραφική, μεταναστευτική, στεγαστική, θεσμική. Κάποια στιγμή υποχρεωτικά θα ανοίξει τα μάτια.